معرفی یک کتاب در باره ی « بحران آرتساخ (قراباغ) »

توضیحات

دسته: کتاب

منتشر شده در سه شنبه, 13 ارديبهشت 1401 16:25

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 144

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ، بحرانی در قفقاز شکل گرفت که در متن های تاریخی و سیاسی ، « بحران قراباغ ( آرتساخ ) نام گرفت . ایساک یونانسیان ، پژوهشگر معاصر برای نشان دادن چگونگی پدیدارشدن این بحران ، با گردآوری مجموعه ای از مقاله های پژوهشگران ارمنی، کتابی پدید آورده است که با نام « مساله ی آرتساخ (قراباغ ) » از سوی انتشارات هزارکرمان منتشر شده است .

در مقاله های آغازین این کتاب خواننده با تاریخ سرزمین آرتساخ ، از دورانی که بخشی از تمدن امپراتوری اورارتو و پس از آن ساتراپی هخامنشی بود ، آشنا می شود و در ادامه ، از چگونگی شکل گیری این بحران و نقش کشور ترکیه در دامن زدن به این بحران ، که  با سندهای بسیار نشان داده شده است ، آگاهی می یابد .

ادامه مطلب...

استودان خوریکان

توضیحات

دسته: یادمان‌های فرهنگی و طبیعی

منتشر شده در سه شنبه, 13 ارديبهشت 1401 16:21

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 137

دکتر محمد جعفر ملک‌زاده

دشت ابرج در شمال باختری بلوک ابرج واقع شده است. آب چشمه‌های قدمگاه و دشتک در این دشت حاصلخیز جاری است و زمین‌های حصار، قصر خلیل، گلیگون، مغیلون و خوریکون را سیراب می‌کند. کوه برکشیده شهرک که بخشی از بلوک ابرج است در جنوب خاوری آن قرار دارد و روستای شهرک در دامنه جنوبی این کوه است. رود بزرگ کر در حاشیه‌ی جنوبی بلوک ابرج از شمال باختر به جنوب خاور جریان دارد.

کوهی که در شمال روستای خوریکون (شاید در اصل خوریکان) قرار دارد به همین نام خوانده می‌شود. همچنان که کوهی که در شمال روستای دشتک و در مجاورت همین کوه قرار دارد کوه دشتک خوانده می‌شود.

ادامه مطلب...

رضـا گنجـه ای (باباشمل) : ايـران پرست، آزاديخـواه، انقلابـی

توضیحات

دسته: نام‌آوران

منتشر شده در دوشنبه, 12 ارديبهشت 1401 23:01

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 151

دکتر هوشنگ طالع

رضا گنجه‌اي‌، در خانواده‌اي‌ پاي‌بند به‌ سنت‌ ايران‌ پرستي‌، ميهن‌دوستي‌ و آزادي‌خواهي‌ انقلابي‌ به‌ دنيا آمد. نيايش‌، جوادخان‌ زيادلوي‌ قاجار، آخرين‌ فرماندار ايالت‌ گنجه‌ از سوي‌ دولت‌ ايران‌ بود. او برابر يورش‌ روسيان‌ بر قفقاز، قهرماني‌ها کرد و با پايداري‌ دليرانه‌، نام‌ خود را در تاريخ‌ جان‌ بازان‌ راه‌ استقلال‌ و سرفرازي‌ ايران‌، به‌ ثبت‌ رسانيد. شهر گنجه‌ در يورش‌ روسيان‌ به‌ قفقاز در سال‌ 1803 ميلادي‌ / 1182خورشيدي‌، نخستين‌ آماج‌ بود. جوادخان‌ تا آخرين‌ قطرة‌ خون‌، از وجب‌ به‌ وجب‌ آن‌ بخش‌ از نياخاک‌ دفاع‌ کرد و سرانجام‌ با افتخار و سربلندي‌، به‌راه‌ ايران‌، جان‌ باخت‌. جوادخان‌ در پاسخ‌ به‌ نامة «سي‌ سي‌ يانف‌»، سردار خون‌ريز روس‌ که‌ وي‌ را به‌ تسليم‌ فرا خوانده‌ بود، نوشت‌:

... والا هر گاه‌ بناي‌ دعوا دارد، ما آماده‌ هستيم‌ و اگر ازتوپ‌ و توپخانة خود لاف‌ مي‌زني‌، از شفقت‌ خدا، توپ‌ما کم‌تر از شما نيست‌. هر گاه‌ توپ‌ شما يک‌ گز است‌، توپ‌ ما، سه‌ گز  و چهار گز است‌ و نصرت‌ هم‌ با خداست‌ و از کجا معلوم‌ شود که‌ شما از قزل‌ باش‌ رشيدتر هستيد. شما دعواي‌ خود را ديده‌ايد و دعواي‌ قزل‌باش‌ را نديده‌ايد و نوشته‌ بودي‌ که‌ آماده‌ي‌ جنگ‌ باشد... از آن‌ روز تا به‌ حال‌ در تدارک‌ هستيم‌ و هرگاه‌ دعوا مي‌کني‌، دعوا خواهيـم‌ کرد1 ...

سرانجام‌ پس‌ از نبردهاي‌ طولاني‌ قواي‌ مهاجم‌ راه‌ آبِ‌ شهر را بستند و مدافعان‌ را به‌ مخاطره‌ انداختند. در شب‌ سرد و تاريک‌ آخرين‌ روز رمضان‌، روس‌ها با شليک‌ توپ‌هاي‌ عظيم‌ از جانب‌ دروازه‌ي‌ قره‌باغ‌ و تفليس‌، شهر را از سوي‌ غرب‌ و شرق‌... تا سپيده‌دم‌ زير آتش‌گرفتند و در بامداد روز عيد فطر، به‌ 60 قدمي‌ قلعه‌ رسيدند.

ادامه مطلب...

تاريخ صنعت چاپ در ايران باستان

توضیحات

دسته: باستان

منتشر شده در دوشنبه, 12 ارديبهشت 1401 22:42

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 146

برگرفته از مجله خواندنی / شماره 116

آن‌گونه که ادعا شده صنعت چاپ در اروپا در زمان گوتنبرگ و حدود پنج قرن پيش اختراع گرديده است اما برخي معتقد هستند اين صنعت در چين و بسيار قبل تر‌ از اروپا وجود داشته است. در اسناد ديگري هم‌چنين از چاپ پول‌هاي کاغذي در زمان مغول‌ها گزارش شده است.

اما در کتاب عجايب نامه محمد‌ابن محمود همداني به زبان فارسي که حدود هشتصد سال پيش نگاشته شده به صراحت ذکري از چاپ کتاب رفته است که بسيار مهم است و مي‌نمايد اين فنون در زمان‌هاي باستان در ايران وجود داشته است اما در عهد نويسنده از ميان رفته است. محمد بن محمود همداني مي‌نويسد: «... بعضي از حرفه‌ها ظاهر است اما علم آن فائت است ( دانش برخي از صنايع امروز از ميان رفته) چنان که مصحف‌هاي کوفي (قرآن‌هايي به خط کوفي) که نبشته‌اند و حروف‌ها و اشکال‌ها کرده‌اند که به عمري يک ورق از آن کاتبان نتوانند نبشتن و کاف‌ها و صادها کرده‌اند که اگر صد بيني همه به يک نسق باشند که ميان کافي در هم نيامده باشد (حروف‌هايي مانند کاف و ضاد همه به يک اندازه و شبيه به هم و يکسان هستند) و کسي نمي‌داند اين کتاب‌ها را چگونه نوشته‌اند يا به قالب نهاده‌اند...» (عجايب نامه، با ويرايش دکتر جعفر مدرس صادقي، ص 126)

ادامه مطلب...

آژیرخطر برای تخت‌جمشید

توضیحات

دسته: یادمان‌های معنوی

منتشر شده در یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401 01:40

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 126

برگرفته از دیدارگاه ایران بوم به نقل از اسکان نیوز

هم‌اکنون ۳۰هزار چاه مجاز و ۴۰هزار چاه غیرمجاز در اطراف تخت‌جمشید و محوطه‌های باستانی پیرامونی آن شناسایی شده است که برداشت آب از آنها فروریختن محوطه‌های باستانی ثبت جهانی شده متعلق به دوره هخامنشی ایران را در دشت مرودشت شدت می‌بخشد.

همشهری به نقل از عزت‌الله رئیسی اردکانی، استاد زمین‌شناسی دانشگاه شیراز، نوشت: "تأثیر فرونشست‌ها بر دیواره‌های نقش رستم و سطح آبرفتی شرق محوطه باستانی تخت‌جمشید کاملا مشهود است."

 ۷۰هزار حلقه چاه مجاز و غیرمجاز کشاورزی سفره‌های آب زیرزمینی در حریم تخت‌جمشید را می‌بلعند. 

ارزش جهانی گات‌ها و عرفان ایرانی

توضیحات

دسته: یادمان‌های معنوی

منتشر شده در یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401 01:34

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 126

دکتر حسین وحیدی

گات‌ها، دفتر گرانبار و جاودانه اشوزرتشت، [کمابیش] 3700 سال پیش سروده شده است، دارای چنان درونمایه‌ای ژرف و ارزشمند است که امروزه پس از زمانی دراز و در آغاز سده بیست و یکم، هم‌چنان می‌تواند پاسخگوی پرسش‌های بنیادین انسان درباره هستی و زندگی و راهنمای مردمان به سوی بهزیوی و رستگاری و بهروزی در سراسر جهان باشد. درباره‌ی گات‌ها به ویژه از دیدگاه ارزش جهانی و هم‌چنین وابستگی گات‌ها و عرفان ایرانی، سخن بسیار می‌توان گفت که من در این‌جا، تنها درباره سرآغاز گات‌ها سخن می‌گویم. گات‌ها چنین آغاز می‌شود:

اندیشه و گفتار و کردار زرتشت پاک

یان [دل‌آگاهی] اهوراست

فراپذیرید، ای جاودان‌های پاک، گات‌ها را

درود به شما، ای سروده‌های پاک

یا نیم منو یا نیم وچو یا نیم شیاوثنم ...

ادامه مطلب...

روز ملی خلیج فارس

توضیحات

دسته: خلیج فارس

منتشر شده در یکشنبه, 11 ارديبهشت 1401 01:26

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 147

دکتر هوشنگ طالع

به دنبال صلح با عثماني در سال 1000 خورشيدي (1621 م / 1031 مهي)، شاه‏عباس تصميم گرفت كه به طور كامل پرتغالي‌ها را از سرزمين‌هاي ايران براند. از اين رو، نخست قنبر‏بيك حاكم لار را مامور كرد تا از پادشاه هرمز ، خراج مطالبه كند. پرتغالي‎ها به نماينده‎ي قنبربيك ، پاسخ‎هاي درشت دادند و اجازه ندادند كه پادشاه هرمز ، خراج بپردازد . از اين‎رو، شاه‏عباس ، امام قلي‌خان را مأمور آزادسازي هرمز و بيرون راندن پرتغالي‎ها از خليج فارس كرد .

امام قلي‌خان ، با تهديد و تطميعِ كمپاني هند شرقي انگليس، آنان را بر آن داشت كه براي لشگركشي به هرمز ، كشتي در اختيار ايران قرار دهند . از اين رو ، قراردادي ميان فرمان‌رواي فارس و نماينده‎ي كمپاني هند شرقي انگليس در ايران بسته شد :

1 ـ پس از تصرف هرمز ، غنيمت‎ ها يكسان و برابر ميان ايران و شركت هند شرقي تقسيم شود.

2 ـ اسيران مسلمان به فرمانده سپاه ايران و اسيران عيسوي ، به انگليس‌ها داده شوند.

3 ـ حاكم و فرمانده پرتغالي‌ جزيره‌ي هرمز ، تسليم فرمانده ايران شود .

4 ـ نصف بهاي مهمات كشتي‎هاي انگليسي و نصف حقوق كاركنان و عمله و خواربار  آنان را ايران بدهد .

ادامه مطلب...

واژگان فارسی را به کار گيريم

توضیحات

دسته: واژگان فارسی

منتشر شده در شنبه, 10 ارديبهشت 1401 02:25

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 118

واژگان برابر فارسی پيشنهادی خوانندگان و شورای نويسندگان مجله «خواندنی»

اپيدمی = همه‏ گيری               

انيميشن = پويانمايی                      

اشل = پايه

ايربگ = کيسه‏ ی هوا            

اُورهال = به روز رسانی / باز آماد       

تبصره = بينا کردن / بينا گردانيدن / امری را روشن ساختن

تبعه = شهروند 

تبعيت = پي‏روی

تبعيد = راندن / دور کردن              

تبعيض = نابرابری

ادامه مطلب...

80 سال از مهاجرت لهستانی ها به ايران گذشت

توضیحات

دسته: تاریخ

منتشر شده در شنبه, 10 ارديبهشت 1401 02:15

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 128

برگرفته از مجله خواندنی / شماره 116

امسال هشتادمين سالگرد ورود مهاجرين و پناهجويان لهستاني به خاک سرزمينمان ايران است. مهاجرت لهستاني‌ها به ايران در پي جنگ دوم جهاني روي داد که با وجود بي‌طرفي ايران، سرزمين ايران از سوي متفقين اشغال شد که مسايل و مشکلات اقتصادي و اجتماعي زيادي براي ايران به همراه داشت. در طي سال‌هاي 1320 تا 1323 خورشيدي بيش از 150 هزار نفر از لهستاني‌ها براي مهاجرت به اسرائيل و آفريقا، از کشور اتحاد جماهير شوروي وارد خاک ايران شدند. با گسترش جنگ دوم جهاني، کشور لهستان درسال 1318 خورشيدي (برابر با 1939 ميلادي) مورد هجوم آلمان نازي از يک طرف و شوروي از طرف ديگر قرار گرفت و عملاً به دو قسمت تقسيم شد. اسراي زيادي به شوروي منتقل و در اردوگاه‌ها اسکان داده شدند و بسياري نيز بطور دسته جمعي اعدام شدند.

بعد از دو سال و با آغاز حمله آلمان به شوروي، استالين مجبور شد با دولت در تبعيد لهستان از در دوستي درآمده و فرماندهي واحدي در مقابل آلمان در جبهه لهستان ايجاد کند. طبق اين توافق قرار بر اين شد که افزون بر عبور افراد نظامي تجهيز شده لهستاني از خاک ايران، زندانيان و افراد داخل اردوگاه‌ها نيز از طريق ايران به فلسطين و آفريقا مهاجرت کنند. اين عمل با نقض بي‌طرفي ايران و اشغال ايران توسط قواي انگليسي و سپس روسي در تاريخ سوم شهريور 1320، امکان‌پذير گشت.

ادامه مطلب...

درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد

توضیحات

دسته: نگاه روز

منتشر شده در شنبه, 10 ارديبهشت 1401 02:08

نوشته شده توسط مدیر ایران بنیاد

بازدید: 134

برگرفته از مجله خواندنی / شماره 116

هزاران هزار جنگل از درخت دوستي بنشانيم

هر بوته درخت دشمني را ريشه‌کن کنيم

فرهنگ ايران از گاه کهن ، فرهنگ آشتي است و مهرباني و مهرورزي . فرهنگ ايران فرهنگ انساني است ، انسان محور و انسان دوست .

در دو هزار و پانصد سال پيش از ميلاد ( سه هزار و صد سال پيش از هجرت پيامبر از مکه به مدينه ) ، منوچهر هنگامي که بر تخت شاهنشاهي ايران نشست ، اين‌گونه با ملت و مردم ايران يا قانون اساسي دوران پادشاهي خود را اعلام مي‌کند :

هر آن‌کـس که در هفت کشـور زمين             بگـــردد ز  راه  تابــــد زريـــن

نمايـنــده رنــــج درويــــش را                به رنجــور مــردن نماينـده رنـج

همه نـزد مـن ســر به سـر کافرنـد                وز آهرمــن بدکنــش بدتــرنــد

هر آن کس که او جز بر ايـن دين بود                 ز يــزدان و از منــش نفريـن بـود

وزان پـس به  شمشـير يازيم  دست                  کنم سـر به سـر کشـور و مرز پست

ادامه مطلب...