نیروی دریایی معزالدوله دیلمی عضدالدوله دیلمی و گشودن عمان
- توضیحات
- دسته: خلیج فارس
- منتشر شده در پنج شنبه, 16 مرداد 1393 12:15
- بازدید: 308
معزالدوله، پس از استقرار در بغداد، به فكر فتح عمان بود و مرتب نیروی دریایی خود را بدان‌جا اعزام می‌داشت و در داستان مرگ مهلبی گفته بود كه او به عزم فتح عمان رهسپار آن ناحیه شده بود. در سال 354 قمری [344 خورشیدی] معزالدوله، كردك نقیب (یكی از سرداران دیلمی) را به عمان فرستاد، «كردك» با نافع، امیر عمان ملاقاتق نمود، نافع موافقت كرد تحت فرمان معزالدوله قرار گیرد و خطبه به نام او بخواند و نامش را در درهم و دینار ضرب كند. وی امور مزبور را به مرحله‌ی عمل رسانید.(1) اما چون «كردك» از عمان خارج شد، مردم عمان بر نافع تاختند از شهر بیرونش كردند و شهر را به قرامطه واگذاشتند.(2)
در سال 355 قمری [345 خورشیدی] معزالدوله، سپاهی با یكصد كشتی به همراهی سرداری به نام عبدالله‌جب به عمان فرستاد و چون این سپاه به بندر سیراف،(3) رسید. سپاه عضدالدوله و كشتی‌های او كه برای یاری عمویش ساخته شده بود، به آن‌ها پیوستند، عبدالله با این سپاه به عمان رفت، شهر را به تصرف آورد و كشتی‌های عمانی را كه بالغ بر هفتاد و نه كشتی بود، سوزانید. (4)
جیش‌الماء یا نیروی دریایی
از سیاق سخن مسكویه معلوم می‌شود كه در آن وقت، سپاه مخصوص جنگ دریایی وجود داشته است. وی مكرر از این سپاه به عنوان جیش‌الماء و عسكرالماء یاد كرده است. از جمله گوید: و كانت له [لمعزالدوله] اخبار و احوال، منها اتفاده جیش الماء و الدیلم الی عمان.(5) (معزالدوله، دارای اخبار و حالاتی بود، از جمله این‌كه سپاه آب (نیروی دریایی) و سپاهی از دیلم را، به عمان فرستاد).
دیگر: قد كان عضدالدوله عزم علی النفاد عسكرالماء لفتح البصره(6) (عضدالدوله تصمیم گرفت سپاه آب را برای فتح بصره بفرستد.)
در هر حال، عمان تا بعد از وفات عضدالدوله، در تصرف آل‌بویه بود و چون از آن پس حكومت آل‌بویه، از رونق افتاد و میان فرزندان عضدالدوله اختلاف رخ داد، عمان گاهی در دست این و گاهی در دست آن بود. در سال 374 ابوجعفر استاد هرمز از طرف شرف‌الدوله در عمان فرمان‌روا بود اما به عللی از شرف‌الدوله رو گردانید و از صمصام‌الدوله اطاعت كرد و در منبرها به نام او خطبه خواند، این برای صمصام‌الدوله آن‌قدر اهمیت داشت كه جلوس كرد و مردم به تهنیت او رفتند، شرف‌الدوله چون آگاه شد، ابونصر خواشاذه را به عمان فرستاد و او استاد هرمز را شكست داد و اسیر كرد.(7)
پی‌نوشت‌ها
(1) همدانی در تكمله صفحه 185.
(2) تجارت‌الامم ج 6 صفحه 213
(3) بندر سیراف از مهم‌ترین بنادر ایران در خلیج فارس و از مراكز عمده كشتی‌سازی بوده است. بندر طاهری امروز به جای بندر سیراف است.
(4) مسكویه ج 6 صفحه 218 از نامه‌یی كه عبدالعزیز یوسف به صاحب بن عباد نوشته معلوم می‌شود كه در آن وقت زنگیانی در عمان می‌زیسته‌اند كه آدم‌خوار بوده و در هنگام می‌گساری به جای نقل، كف دست و انگشت انسان می‌خورده‌اند (تفصیل مطلب و متن نامه در یتیمه‌الدهر ج 2 صفحه 92)
(5) تجارب‌الامم ج 6 صفحه 232
(6) تجارب‌الامم ج 6 صفحه 347
(7) ابوشجاع صفحه 100
(نقل از: آل بویه و اوضاع زمان ایشان ـ علی اصغر فقیهی ـ انتشارات صبا ـ گیلان 1357 ـ صص 168 و 169)