استاد تاریخ دانشگاه تهران گفت: خیام از سویی از خرد، سود می‌جوید تا دانش را تحت قاعده درآورد و از سوی دیگر، می‌اندیشد چگونه این دانش را در اختیار مردم قرار دهد تا گرفتارش نسازند.
یک نویسنده و پژوهش‌گر پیش‌کسوت با اشاره به اینکه «نجم‌الدین دایه» و «ادوارد فیتز جرالد» از دو جایگاه مختلف موجب شهرت خیام شده‌اند، گفت: خیام روی نقاط اصلی زندگی بشری دست گذاشت و مطالب را به‌صورت چکیده بیان کرد.
اینکه عطار در چه برهه ای از زندگیش روی به تصوف آورد قطعا از لحاظ تاریخی و پژوهش در سیر آثار او امر مهمی است ولی در یک نگاه کلی می توان او را یکی از پرکارترین شاعران فارسی زبان دانست که در عرفان نیز به مقامی فاخر دست یافت تا جایی که مولانا خود را در خم کوچه ای دانست و عطار را در پایان سیر و سلوک هفت شهر عشق.
هفت شهر عشق را عطار گشت / ما هنوز اندر هم یک کوچه ایم
انسان آرمانی در غزلیات عطار نیشابوری
سیدجعفر جوادزاده ، سیاستمدار و روزنامه نگار ایرانی ، مؤسس فرقهٔ دموکرات آذربایجان . در 1272 ش در روستای سیّدلَر زیوه سی ، از توابع خلخال ، به دنیا آمد.
ابوالحسن خان اقبال آذر، خوانندهٔ نامدار سدهٔ بیستم آذربایجان، درزمان خود فخر تبریز بود. او میگفت: خداوند، این صدا را به من الطفات کرده و صدای من تعلق به مردم ایران و به ویژه همشهریان تبریزی دارد....
ناصرخسرو حکيم فرزانه پارسى هنگام سفر خود از مرو به مکه در چهاردهم مرداد ماه سال ۴١۵ شمسى برابر با نهم محرم سال ۴٣٨ هجرى قمرى به قزوين می‌رسد و پس از سه روز اقامت در آن شهر روز هفدهم مرداد ماه برابر با دوازدهم محرم همان سال به سوى خرزويل (هرزويل) مى‌رود. او درباره اين ده مى‌نويسد: «من و برادرم و غلامکى هندو که با ما بود وارد شديم. زادى اندک داشتيم. برادرم به ديه رفت تا چيزى از بقال بخرد، يکى گفت: «چه مى‌خواهى؟ بقال منم». گفت: «هرچه باشد ما را شايد که غريبيم و برگذر» و چندانکه از ماکولات برشمرد، گفت: «ندارم». «بعد از آن جا هرکجا کسى ازاين نوع سخن گفتى، گفتمى بقال هرزويل است»
در تاریخ قضای اسلامی داوریها و قضاوتهایی رخ داده که بدون هرگونه تعصب و جانبداری غرورآفرین است؛ قضاتی که نه مراجع قدرت توانستند آنان را تحت فشار قرار دهند و نه جوّ سازیهای تبلیغاتی درآنها مؤثر بوده است. بسیاری از خلفاى اموى و عباسى در اوج قدرت خود، به احکام قضات پاکدامنى نظیر ابن حاضر بلخى و ابویوسف گردن مى‌نهادند.
امیرتیمور گورگانی که با هجوم غارتگرانه و کشتار دسته‌جمعی مردم بی‌گناه بر ایران و هند و ترکستان و ارمنستان و آناطولی و آسیای صغیر و شام دست یافته بود، در زمان حیات خود شاهرخ را به حکومت خراسان و سیستان و مازندران برگماشت و امارات ایران غربی و عراق و ارمنستان را به جلال‌الدین میرانشاه واگذاشت....
گفته بودیم که اگر ذکر انبیاء و صحابه و اهل بیت کنیم، کتابی جداگانه باید ساخت، این کتاب شرح اولیاست که پس از ایشان بوده‌اند؛ اما به سبب تبرک به صادق ابتدا کنیم که او نیز بعد از ایشان بوده است. و چون از اهل بیت بود و سخن طریقت، او بیشتر گفته است و روایت از وی بیشتر آمده است، کلمه‌ای چند از آن او بیاوریم که ایشان همه یکی‌اند. چون ذکر او کرده شود، از آن همه بود. نبینی که قومی که مذهب او دارند، مذهب دوازده امام دارند. یعنی یکی دوازده است و دوازده یکی!
