سرزمین آذربایجان از روزگاردیرین دستخوش پیش‌آمدهای کمرشکن و آماج تیر حوادث بوده ولی هیچ یک از این پیش آمدها و حوادث به اندازه تغییر زبان ایرانی این سرزمین و غلبه بیگانگان بر زبان آذری تاثیرانگیز و پراهمیت نبوده است.
«آستمال». از روستاهای کهن و باستانی دزمار شرقی 45 کیلومتری شمال غرب و رزقان و 120 کیلومتری شمال تبریز در میان کوه‌های سر به آسمان کشیده و پوشیده از جنگل سرسبز قراجه‌داغ قرار دارد. کلمه آستمال از واژگان باستان و قدیم فرهنگ جغرافیای قراجه‌داغ ایران زمین است.
ادامه مطلب: نگاه تاریخی به واژه‌های باستانی فرهنگ جغرافیای آذربایجان
تو همایون مهد زرتشتی و، فرزندان تو
پور ایرانند و پاک آیین نژاد، آریان
اختلاف لهجه، ملیت نزاید بهر کس
ملتی با یک زبان، کمتر به یاد آرد زمان
گر بدین منطق تو را گفتند، ایرانی نه‌ای
صبح را خوانند شام و، آسمان را ریسمان
محمدحسین بهجت تبریزی
(شهریار)
ادامه مطلب: بررسی روند جایگزینی زبان آذری کنونی به جای «آذری مادی»
در تاریخ کهن ایران زمین، کردستان با توجه به پیشینه غنی تاریخی فرهنگی ، بخشی پر اهمیت و انکارناپذیر از تاریخ کهن 8000 ساله سرزمین ایران ویج را تشکیل داده است. در این میان شکل گیری و استقرار حکومت نیمه مستقل اقلیم کردستان در شمال عراق از دیدگاه ژئو پلتیک وسیاست های راهبردی بلند مدت منطقه ای از اهمیت بسیاری برای ایرانیان برخوردار است چرا که همجواری ایران با برادران هم خون ایرانیان به جای دشمنان غیر ایرانی، همچون گذشته های دور تاریخی، تعاملی دوسویه را می تواند رقم زند.
یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم علوم اجتماعی هویت است. شناخت دقیق این مفهوم در پویایی جامعه نقش اساسی دارد. از این جهت شناخت عناصر سازنده آن اهمیت می‌یابد. عناصر هویت ساز یک جامعه انسانی و قومیت را، نژاد و فرهنگ (در معنی عام) آن قوم تشکیل می‌‌دهند. و هر قدر این مشترکات عمیق‌تر باشد پایایی آن جامعه بیشتر خواهد بود.
سرزمین آذربایجان از دیرباز حوادثی تلخ و شیرین فراروی تاریخ خود داشته است. گاه حملهی مغول را خنثی کرده و زمانی ایلغار عثمانیان را، روزگاری هجوم روسهای تزاری را از سر گذرانده، و روزی دیگر با همت والای مردم غیرتمند و غیورش نهضت مشروطیت را پدید آورده و زمانی نیز به نیرنگ کجاندیشان گرفتار آمده، اما در این فراز و فرود همیشه استوار و سرافراز از موج خیز حوادث با افتخار و احتشام سربرآورده است.
ادامه مطلب: پیشینه، زبان و فرهنگ آذربایجان از زبان خودی و بیگانه
سفرنامۀ پاره‌ای از جهان‌گردان در دوران قاجاریه
نویسندگان منصف و ارباب تحقیق را متفقا عقیده بر این است که زبان فعلی آذربایجان یک زبان عارضی بوده و در نتیجه حملات و زجر و فشارهای تسلط اقوام ترکی زبان به اهالی این قسمت از ایـران تحمیل و مثل زبان مادری ملکه شده است.
در این رساله صغیره‌الحجم، عظیمه الفایده مولف فاضل آن آقای سید احمد کسروی تبریزی یک موضوع بدیع دلکش را انتخاب نموده و در اطراف آن تحقیقات علمی فاضلانه خود را تمرکز داده است، و آن موضوع عبارت است از حل این دو مساله ذیل: اولا آن که زبان آذری مذکور در کتب مولفین قدما چه زبانی بوده است؟ ثانیا آن که زبان ترکی که فعلا زبان اهالی آذربایجان است از چه وقت و در نتیجه چه علل و اسباب تاریخی در آن مملکت ظهور پیدا کرده است؟
ادامه مطلب: آذری، یا زبان باستان آذربایگان - علامه محمد قزوینی
جزو اوراق تقی‌زاده سواد ترجمه‌ای از مکتوب امیل‌بئر دربارۀ مطالعاتش راجع به تاتی و هرزندی دیده شد. این مکتوب را امیل‌بئر (معلم زبان‌شناسی دانشگاه زوریخ) به محمد شایسته وزیر مختار ایـران نوشته بوده و محمد شایسته سوادی از آن برای تقی‌زاده ارسال داشته است. این کاغذ مربوط به یکی از سال‌های 1310 تـا 1312 می‌باشد.
