گروهی اندک که سخت بر ترکی‌بودن زبان مردم آذربایجان از گذشته‌های بسیار دور پافشاری می‌کنند، دست در کار ساخت ریشه‌های ترکی برای نام روستاها و شهرها و... شده‌اند و نیز می‌کوشند نام‌های آشکارا فارسی را ترکیزه (ترکی‌گون) نمایند و برای نمونه با نوشتن: سییاری به جای سیه‌رود، مرداناغیم به جای مردان قم، آراز به جای ارس و... چهره‌ای ترکی به این نام‌ها بدهند.
بخش‌هایی از غرب ایران محل سکونت اقوام و ایلات کُرد است و قسمت‌هایی از آن حدود در سال‌های پس از پیروزی انقلاب با مسائل و مشکلات عدیده‌ای روبرو بوده است.
تو آذربایجان!ای مرزبان قبله زرتشت
تورا ای پاسدار میهن از دشمن
تورا هم دوست می‌دارم
دکتر محمد استعلامی
چندى پیش ترجمۀ فارسى کتاب تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدۀ هیجدهم، نوشتۀ ن و. پیگولوسکایا،آ.یو.یاکوبوسکى، اى.پ.پطروشفسکى، ل.و.ستریوا،آ.م.بلنیتکى بدستم رسید که از زبان روسى برگردانده شده و مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعى آنرا به چاپ رسانیده است. در همه جاى این کتاب سرزمین باستانى آلبانى1 که آران و شیروان نام داشته «آذربایجان شمالى» نامیده شده است.
راوی آدم‌های «سه‌قران وصناری»
حکایت‌های بلوچستان در گفت‌وگو با دکتر محمود زندمقدم
بحث ما برای نفی و اثبات نظریه‌ی خاصی نیست، بلکه تشریحی است علمی و مستند برای کسانی که می‌خواهند تاریخ و پیشینه‌ی زبان و گویش مردم آذربایجان را بشناسند، و درسی است برای آنان که پندارهای نادرست درباره‌ی زبان آذربایجان دارند و ریشه‌ی تاریخی و اصل دیرین زبان ایرانی این سرزمین را با تردید تلقی می‌کنند.
علمای تاریخ و نژاد بر استواری این رأی که تیره‌های « کرد» از اصیلترین تیره‌های ایرانی هستند اتفاق نظر دارد.
نخست این که نوشته‌ی کسروی و عنوان رساله‌ی او «زبان باستان آذربایگان» این تصور را ایجاد کرده که این زبان خاص آذربایجان بوده و در خارج از گستره‌ی جغرافیایی آذربایجان کسی بدان زبان سخن نمی‌گفته و آن را نمی‌فهمیده است.
از ابتدای قرن چهاردهم هجری شمسی یعنی در مدت شصت و اند سال اخیر راجع به زبان آذربایجان پژوهش‌هایی از طرف نویسندگان ایرانی و ایران‌شناسان انجام گرفته ]است[... ین پژوهش‌ها یا بحث و بررسی تک موضوعی Monographie است و تنها در مورد زبان آذربایجان صورت پذیرفته، یا چند موضوعی Polygraphie و در کنار مباحث تاریخی یا فرهنگی و ادبی و مدنی، بحثی نیز از این زبان انجام گرفته است.
به سال هزار و سیصد و بیست و هشت خورشیدی، پس از پایان رسانیدن دوره‌ی دانشکده‌ی افسری وظیفه هنگامی که در لشگر سه‌ی آذربایگان (تبریز) مشغول خدمت بودم، در آذرماه آن سال برای گردانی که نویسنده نیز جزو افسران آن بود، ماموریت مرزی پیش آمد و همان سال به سوی محل ماموریت که کرانه‌های جنوبی رودخانه‌ی ارس (از سیه رود تا پل خدا آفرین) بود رهسپار گشتیم.
