آنچه مي‌خوانيد، نوشتاري است در نقد شيوه‌هاي گوناگون پژوهشي درباره حافظ و غزليات او كه اينك به «حافظ شناسي» موسوم شده و عده اين حافظ شناسان نيز كم نيستند. گرچه به وجوه مختلف كار گروهي از حافظ شناسان در جاي جاي اين نوشتار اشاره شده.....
تاثير كودتاي 28 امرداد 1332 را برگشوده شدن فصل نويني در شعر نوي فارسي واگويه كرديم و نشان داديم كه اين شعر به چنان مسيري از ايهام سرايي افتاد كه موجب ميشد هر خواننده، به ويژه جوانان پر شور و معترض، برداشت متفاوتي از مضمون يك شعر داشته باشد. اين روند پيامد ديگري هم داشت كه عبارت بود از «مخاطب محوري» بدين معنا كه زماني رسيد كه پسند و اقبال خوانندگان به شاعر فرمان ميداد چه شعري بسرايد، و چگونه بسرايد!
رباعی‌هایی از 24 شاعر نوشناخته‌ی آذربایجانی
در نزهة‌المجالس جمال خلیل شروانی که در نیمه اوّل قرن هفتم در شروان تألیف شده، ترانه‌های فراوانی از گویندگان آن سوی ارس (شروان و اران) از 6 شهر: گنجه، شروان، بیلقان، تفلیس، دربند، باکو به یادگار مانده است که نمونه‌هایی از آثار هزاران شاعر پارسی‌گوی از یاد رفته، و دلیل روشنی بر دیرینگی گسترش فرهنگ ایرانی در آن دیار است. در آن کتاب اشعار شاعرانی هم هست که به شهر معینی نسبت نیافته‌اند و حدس زده می‌شود که از همان نواحی باشند.
در اینجا به منظور یادکرد آن فارسی سرایان فراموش شده، از هر شاعر (به تفکیک شهرهای آنها) ترانه‌ای می‌آوریم:
شهريار كه از سلسله شاعران فارسي‌گوي آذربايجان است، به دليل تسلط ماهرانه به زبان فارسي و پيوند آن با ظرايف زبان تركي آذري، شايسته دريافت عنوان مزبور گرديده است. در اين ميان، ديوان وي منبع مهم و قابل توجهي براي بازتاب عاطفه‌هاي ميهني اوست. شهريار در جاي جاي آثارش از مام ميهن ياد مي‌كند و مقام ايران را گرامي مي‌دارد.....
ايران وطن من جاودان ماني ، تو چشم و چراغ روزگــاراني ســرزميــن قـــهرمــاناني ، مهـــد شــــيران و دليـــراني
اخيرا شعر بسيار زيبا و دل انگيزي ليکن سوزناک از يک شاعر ايراني آذربايجاني مقيم آران، به نام عبدل جعفراوف شاماخي، شاعر جمهوري آذربايجان به دستم رسيد که در آران به دنيا آمده و گويا تبريز و تهران و ديگر شهرهاي ايران را نديده و از اينکه اجدادش دويست سال پيش از ميهن اصلي خود ايران جدا شده اند، حسرت ميخورد و آرزو دارد که روزي با الحاق مجدد آن خطه زرخيز غيرتمند به ايران، او نيز به آغوش خواهران و برادران ايراني خود بازگردد...
گوشه پاریز کرمان خوشتر است خاک گوهربیز ایران خوشتراست / نکته‌ها گویم ز تاریخ کهن روشنی بخشم به هر بزم سخن.